O roku ów! 2015 w komiksie oczami Artura Wabika

Na stronie Instytutu Książki pojawiło się wczoraj bardzo obszerne omówienie tegorocznego rynku komiksowego w Polsce, które zawiera też wzmianki o niektórych wydarzeniach w bibliotekach.

Gwoli zachęty: „[…] w 2015 r. do sprzedaży w Polsce trafiło 530 albumów komiksowych z rynku europejskiego i USA. To niemal o sto tytułów więcej, niż w roku ubiegłym i ponad dwukrotnie więcej, niż w roku 2013. Doliczając do tego mangi (około 280 pozycji) uzyskujemy zawrotną liczbę 810 komiksów. To prawdopodobnie rekord wydawniczy, który jest efektem ciągłego powiększania się rynku i narastającego zainteresowania komiksem przez wydawców książkowych. Tylko w ostatnim kwartale bieżącego roku komiks znalazł się w ofercie wydawniczej aż 50 różnych wydawnictw. Ten imponujący wynik obejmuje zarówno ekskluzywne wydania w twardych oprawach, skierowane do czytelników dorosłych, jak i komiks dziecięcy w formacie zeszytowym, a także publikacje zbiorowe, wydawnictwa pokonkursowe, katalogi wystaw i ziny.”

Autorem tekstu jest Artur Wabik, natomiast całe omówienie znajduje się :: tutaj :: Bardzo polecam, a dla bibliotekarzy jest to lektura obowiązkowa.

A jeśli chcecie porównać tegoroczny komiksowy rynek francuskojęzyczny i polski – zajrzyjcie koniecznie do wczoraj opublikowanego tekstu Magdy o raporcie Ratiera.

Komiks we Francji – Raport Ratiera 2015

Od 2000 roku Stowarzyszenie Krytyków i Dziennikarzy Komiksowych ACBD publikuje raporty o sytuacji na rynku komiksu francuskojęzycznego w Europie.

Autorem wszystkich opracowań jest sekretarz generalny stowarzyszenia, Gilles Ratier, bibliotekarz w Bibliothèque francophone multimédia de Limoges, autor wydawnictw i redaktor stron internetowych poświęconych komiksom, krytyk artystyczny i dziennikarz.

Każdy z szesnastu raportów został przez niego opatrzony tytułem, który w jednym zdaniu charakteryzuje dany rok.

Były więc lata:

konfirmacji (2000), rekordów (2001), różnorodności (2002), konsekracji (2003), koncentracji (2004), „mangalizacji” (2005), dojrzałości (2006), witalności i różnorodności (2007); 2008: Poszukiwanie nowych rynków… Beznadziejne!, 2009: Iluzoryczna żywotność?, 2010: Rynek nasyca się, produkcja rośnie… 2011: Więcej wydawać, by więcej zarobić? 2012: Proliferacja i polaryzacja; spowolnienia (2013), sprzeczności (2014) i wreszcie…

…2015: rok doskonalenia (racjonalizacji).

[Muszę przyznać, że omówienia kolejnych lat, dostępne na stronie ACBD są pasjonującą lekturą i stanowią kapitalne źródło informacji o jednym z trzech największych rynków komiksowych na świecie.]

W roku 2015 odnotowano nieznaczne zmniejszenie ilości zarówno nowych tytułów, jak i reedycji wydawnictw klasycznych, zaliczanych we Francji do patrimoine czyli dziedzictwa, zmniejszenie nakładów bestsellerów, jednocześnie zwiększenie sprzedaży, więcej udanych adaptacji, a także marginalną obecność na rynku wydawnictw cyfrowych.

Niech przemówią liczby…

Produkcja wydawnicza: 5 255 publikacji, w tym: 3 923 nowości.

Wydawnictwa: 368 wydawców opublikowało przynajmniej 1 komiks;

pojawiło się 111 nowych wydawców, zniknęło 92;

Delcourt, Média-Participations i Glénat pokrywają 35,2% produkcji;

wydawnictwa Pika, Glénat, Kana, Delcourt, Kazé, Soleil, Glénat Mangas, Panini Comics, Urban Comics, Casterman, Dupuis, Dargaud i Soleil Mangas opublikowały w tym roku ponad 100 tytułów;

15 najważniejszych wydawnictw wyprodukowało 68,6% tegorocznych nowości.

Sprzedaż: w ciągu dziewięciu pierwszych miesięcy roku rynek zanotował 3,5% wzrost, a było to przed ukazaniem się nowego Asterixa, Corto Maltese i Largo Winch.

88 tytułów wydano w nakładzie ponad 50 000 egzemplarzy.

Najlepiej sprzedaje się seria Walking Dead oraz 10 mang, wśród których królują One Piece, Naruto i Fairy Tail.

Poza mangami, tytuły napędzające sprzedaż obniżają nakłady, np. Asterix w 2005 ukazał się w nakł. 3,2 mln egz., a w 2015 – 2,25 mln.

Tłumaczenia: wydano 2311 tytułów pochodzących z 35 krajów;

58,9% nowości to tłumaczenia;

na czele Azja: 1555 tytułów, 37 wydawców; za nią Stany Zjednoczone: 524 tyt., 19 wydawców – co stanowi w sumie 87,6% publikacji obcego pochodzenia;

absolutnym liderem jest Japonia: 1501 nowych tytułów, przed USA (524), Włochami (83), Hiszpanią i Chinami.

Reedycje: 960 pozycji, czyli 18,3% BD to wydania ponowne;

w największych nakładach ukazują się the best of, np. Tom Tom et Nana, Blagues de Toto, Gaston Lagaffe i Tuniques bleues;

po 20 latach wznowiona została seria Corto Maltese;

kilka wydań zbiorowych, jak np. Les Schtroumpfs (Smerfy) i Spirou et Fantasio osiągnęło nakład ponad 10 000 egz.

Gatunki:

serie azjatyckie – 1585 publikacji;

BD francusko-belgijskie – 1531;

comics – 419;

powieści graficzne – 388.

Tematyka:

humor – 399;

serie historyczne – 372;

następnie: wydawnictwa dla dzieci, fantastyka/SF i thrillery.

Media:

w 2015 ukazało się 71 przeglądów specjalistycznych; 25 periodyków w formie tradycyjnej (na papierze); prowadzono 43 strony internetowe; wydano 13 albumów i 96 opracowań poświęconych 9. Sztuce.

Wydawnictwa cyfrowe: oferta staje się bardziej różnorodna, a ilość tytułów wrasta, jednak ta część rynku wciąż stanowi margines.

Autorzy:

1399 autorów odnotowało przychód pochodzący z opublikowania BD na terenie Francji, Belgii lub Szwajcarii;

1602 rysowników i scenarzystów zdołało wydać w tym roku przynajmniej jeden album;

12,4% albumów sygnowały kobiety.

Adaptacje:

28 BD przetransponowano na film telewizyjny, rysunkowy lub fabularny;

i odwrotnie:178 dzieł literackich i filmowych oraz 98 pochodzących z innych źródeł przerobiono na BD.

Źródła:

http://www.livreshebdo.fr/article/lannee-bd-en-11-tendances-chiffrees

http://www.acbd.fr/2606/les-bilans-de-l-acbd/2015-lannee-de-la-rationalisation/

https://fr.wikipedia.org/wiki/Gilles_Ratier

http://bdzoom.com/author/gratier/

[Napisała: Magda]

Studia nad komiksem. DHQ

W czasopiśmie poświęconym szeroko rozumianej humanistyce cyfrowej -„Digital Humanities Quarterly” – cały numer (9.4/2015) poświęcony został tematyce komiksowej. Za temat przewodni służy hasło Comics as Scholarship. Numer zredagowali Roger Whitson oraz Anastasia Salter.

Oprócz wstępu Comics and the Digital Humanities autorstwa wspomnianych redaktorów, zeszyt zawiera następujące teksty:

Behind the Scenes of a Dissertation in Comics Form (Nick Sousanis, University of Calgary);

Is this Article a Comic? (Jason Muir Helms, Texas Christian University);

Materiality Comics (Aaron Jacob Kashtan, Miami University);

Multimodal Authoring and Authority in Educational Comics: Introducing Derrida and Foucault for Beginners (Aaron Scott Humphrey, University of Adelaide);

Graphic Images of YHWH: Exploring and Exploding the Bounds of Sexual Objectification in Ezekiel 16 (B.J. Parker, Baylor University).

Wszystkie teksty wraz z abstraktami dostępne są w wolnym dostępie na stronie Digital Humanities Quarterly.

Serdeczne pozdrowienia i podziękowania dla Marjorie Burghart, która podesłała informację o tym numerze DHQ.

Porajmos vs Holokaust :: Poznańska Dyskusyjna Akademia Komiksu

Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu oraz Fundacja Instytut Kultury Popularnej serdecznie zapraszają na spotkanie w ramach Poznańskiej Dyskusyjnej Akademii Komiksu.

Tym razem w Akademii wystąpi Rafał Wójcik, twórca i opiekun Kolekcji Komiksów w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Opowie on o Porajmos – Pożeraniu, jak Romowie nazywają ich Zagładę w czasie II wojny światowej, Dinie Gottliebovej, a także konflikcie wokół portretów Romów z Muzeum w Auschwitz. Osią opowieści będzie manipulacja w biograficznym komiksie Story of Dina Gottliebova-Babbitt autorstwa Rafaela Medoffa, Neala Adamsa, Joe Kuberta ze wstępem Stana Lee.

Tytuł wykładu:
Porajmos vs Holokaust. Wokół komiksu Story of Dina Gottliebova-Babbitt Rafaela Medoffa, Neala Adamsa i Joe Kuberta

Mało kto wie o Zagładzie Romów podczas drugiej wojny światowej. Choć wielu zna Josefa Mengelego, mało osób słyszało o Dinie Gottliebovej, która na polecenie Anioła Śmierci portretowała w Oświęcimiu słanych na śmierć w męczarniach Romów. Gottliebova to postać niezwykła, a jej tragiczne życie nadawałoby się na poruszający film. Uzdolniona rysowniczka, więźniarka Auschwitz, po wojnie wyemigrowała do USA i rozpoczęła tam karierę twórczyni animacji. Poślubiła Arta Babbitta (twórcę postaci Goofy’ego), a od lat siedemdziesiątych XX w. próbowała odzyskać z Muzeum Auschwitz malowane przez nią portrety Romów, na co nie mogła się zgodzić dyrekcja Muzeum. Istotną rolę w nagłośnieniu jej historii odegrał powstały na początku XXI w. komiks.

Spotkanie odbędzie się 16 grudnia 2015 o godzinie 18.00 w sali 82 w Bibliotece Uniwersyteckiej przy ul. Ratajczaka 38/40.

Strona wydarzenia na facebooku.

PDAK to spotkania dla osób zainteresowanych komiksem i tych, którzy chcą go poznać z innej, ciekawszej strony.
PDAK to spotkania w formie wykładu lub prezentacji, podczas których ścierają się odmienne poglądy, widziane z różnych perspektyw naukowych.
PDAK to spotkania, na których równie ważne jak wykład są dyskusja i Twoje zdanie.
PDAK pozwoli zrozumieć, że komiks to coś więcej niż proste historyjki obrazkowe i odkryć fascynujący świat gry między słowem a obrazem.
Spotkania odbywają się w każdą trzecią środę miesiąca w Bibliotece Uniwersyteckiej przy ul. Ratajczaka 38/40, w sali 82 o godzinie 18.00.
Organizatorami Poznańskiej Dyskusyjnej Akademii Komiksu są Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu oraz Fundacja Instytut Kultury Popularnej.
Spotkania są otwarte dla wszystkich zainteresowanych.

Kontakt:
dr Rafał Wójcik, Pracownia Starych Druków/Kolekcja Komiksów, Biblioteka Uniwersytecka, ul. Ratajczaka 38/40, 61-816 Poznań, tel.: 61 829-3829
email: rafal@amu.edu.pl
www: lib.amu.edu.pl
oraz
dr Michał Traczyk, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, ul. Geodetów 30,60-447 Poznań; tel. 603079750
email: kontakt@fundacja-ikp.pl
www: http://fundacja-ikp.pl/

Wojna i komiks. Didier Kassaï (RŚA)

Na początku listopada 2015 dotarła do mnie wiadomość o opublikowaniu przez francuskie wydawnictwo La Boîte à Bulles pierwszego afrykańskiego komiksu autobiograficznego, zatytułowanego Tempête sur Bangui (Burza nad Bangi), którego autorem jest Didier Kassaï.

Spoglądam na okładkę, na przykładowe plansze…

[ilustr. :: stąd ::]

…i myślę bardzo stereotypowo: no tak, wojna, w Afryce ciągle jest jakaś wojna, czy to Bamako, czy Bangi, wszystko jedno…

Zaczynam jednak szukać, przede wszystkim tytułowego Bangui (pol. Bangi), bo nawet (wstyd przyznać) nie wiem, gdzie to jest…

I tak znalazłam się, niestety tylko wirtualnie, w Republice Środkowej Afryki – RŚA (Republique centrafricaine – RCA).

Najpierw jednak o wojnach w Afryce:

zachęcam do odwiedzenia strony Statistiques mondiales, a konkretnie części dotyczącej Afryki z aktywną mapą kontynentu. Po kliknięciu na kraj ukazują się ujęte w tabelki informacje statystyczne dotyczące danego państwa, mapy i zdjęcie satelitarne – po francusku, myślę jednak, że będą one zrozumiałe i dla anglofonów, bowiem użyte słownictwo jest dość uniwersalne.

Ponad mapą widnieje sucha informacja: od roku 1960, w którym rozpoczął się proces dekolonizacji, w Afryce zginęło ponad 9,5 miliona osób i zdanie wypowiedziane przez Stalina: Śmierć jednego człowieka jest tragedią; śmierć milionów ludzi – to statystyka.

Ogarnęło mnie przerażenie: poddałam się statystyce, poddałam się liczbom – zobojętniałam na los człowieka.

Tempête sur Bangui (pol. Bangi) przedstawia wydarzenia z lat 2013-2014.

Republika Środkowej Afryki należy do najbiedniejszych państw nie tylko na kontynencie, ale na świecie.

Kraj leży na ropie naftowej, uranie, złocie i diamentach, jednak nie dysponuje tymi bogactwami. Od dziesięciu lat bowiem państwo miota się od kryzysu do kryzysu, które doprowadziły do kompletnej destabilizacji wszelkich struktur: od armii, przez urzędy państwowe, po szkolnictwo.

Bogactwa naturalne, głównie diamenty, które pod względem jakości znajdują się na 4-5 pozycji w rankingu światowym, wykorzystywane są w handlu czarnorynkowym, w celu finansowania prowadzących wojnę grup militarnych.

Obecna wojna domowa (opisywana w Tempête sur Bangui) ma charakter konfliktu religijnego i religijno-etnicznego.

Prowadzą ją dwa ugrupowania:

Seleka (koalicja w języku narodowym Republiki sango) skupia głównie muzułmanów. Jego bojówki masakrują osiedla chrześcijańskie od 2013 roku.

Antybalaka (anti-Balaka, od słowa balaka – maczeta w jęz. sango) powstało jako opozycja chrześcijańska. Tworzące je ochotnicze jednostki samoobrony urządzały odwety na osiedlach muzułmańskich, w związku z czym antybalaka została oskarżona przez Amnesty International o praktykowanie czystek etnicznych.

W RŚA chrześcijanie są absolutną większością – 80,3%, muzułmanie stanowią mniejszość – 10,1%, 9,6% to animiści – dane Amnesty International.

Ponad 500 000 (AI) osób pozbawiono domów i zgrupowano w obozach, gdzie koczują bez żywności, wody, leków i środków higieny.

Blisko 167 000 osób schroniło się w krajach sąsiednich.

Wg źródeł ONZ w l. 2013-2014 w Republice Środkowoafrykańskiej zginęło ok. 3000 osób. Wiele z nich zmarło, ponieważ nie było środków, aby udzielić im pomocy.

„Moją jedyną skuteczną bronią jest komiks”

To zdanie z wywiadu, jakiego udzielił Didier Kassaï przeglądowi Takam Tikou w 2011.

Miał wówczas na swoim koncie spore sukcesy: publikacje rysunków i albumów w Afryce i Europie, nagrody na festiwalach komiksowych, staże rysunkowe w krajach afrykańskich, we Francji, Belgii, Japonii.

Wraz z rozpoczęciem trzeciej wojny domowej w 2012 stracił pracę i dom.

Didier jest chrześcijaninem, jego żona muzułmanką. Zagrożenie spowodowane działaniami oddziałów Seleki zmusiło ich do ucieczki. Kassaï rozpoczął rysunkową dokumentację tego, co działo się na ulicach Bangi, w czym uczestniczył on sam i jego rodzina.

Już wcześniej poruszał w swoich pracach problemy społeczne, jak niekontrolowana deforestacja, rozprzestrzenianie się wirusa Ebola, sytuacja kobiet w Afryce (gwałty). Brał udział w tworzeniu podręczników, w walce z analfabetyzmem – w jęz. francuskim, ale podejmował też próby tworzenia w jęz. sango.

W ten sposób walczył z niesprawiedliwością i złem, które toczyło społeczeństwo.

Aż wreszcie podjął rysunkową walkę z bojownikami uzbrojonymi w kałasznikowy i maczety.

 Gorąco zachęcam do odwiedzenia strony La terreur en Centrafrique. Można tam obejrzeć cztery epizody z Bangi. Didier napisał scenariusz po francusku, jednak prosty i czytelny rysunek akwarelisty pozwala zrozumieć wszystko.

Dodam jeszcze na koniec, że Didier Kassaï jest samoukiem. Ma siedmioro rodzeństwa, pięciu braci to także rysownicy.

Źródła:

http://takamtikou.bnf.fr/dossiers/dossier-2011-la-bande-dessinee/didier-kassai-la-bande-dessinee-est-pour-moi-la-seule-arme-e

http://info.arte.tv/fr/tags/didier-kassai

http://www.larevuedessinee.fr/La-terreur-en-Centrafrique-118

http://www.africultures.com/php/index.php?nav=article&no=13319

https://www.amnesty.org/fr/countries/africa/central-african-republic/

 [Napisała :: Magda]

 

 

 

 

Nagrody ACBD. Azja i Quebec

Od 2007 roku francuskie Stowarzyszenie Krytyków i Dziennikarzy Komiksowych przyznaje Prix Asie de la Critique ACBD dla najlepszego komiksu pochodzącego z kontynentu azjatyckiego, wydanego w języku francuskim.

Nagroda wręczana jest podczas paryskiego festiwalu Japan Expo każdego roku w lipcu.

Lista dotychczas nagrodzonych tytułów:

2013: Opus / Satoshi Kon, wyd. IMHO

2014: Wet Moon / Atsushi Kaneko, wyd. Casterman

2015: Poison City / Tetsuya Tsutsui, wyd. Ki-oon

Natomiast w tym roku (2015) po raz pierwszy została przyznana Prix de Critique ACBD de la bande dessinée québécoise.

Krytycy i dziennikarze, którzy na co dzień zajmują się komiksem francuskojęzycznym, spośród 115 albumów wydanych w Quebec’u między 1 lipca 2014 a 30 czerwca 2015 wybrali Les Aventures – dzieło autorskie Jimmy’ego Beaulieu.

:: ilustracja stąd ::

Jest to opowieść autobiograficzna o życiu codziennym autora komiksów, obejmująca lata 1996-2013. Narrator dzieli się z czytelnikiem własnym oglądem rzeczywistości, także tym co najbardziej intymne i czyni to z niezwykłą prostotą. Opowieść składająca się z wielu „małych nic” fascynuje od początku do końca i czyta się ją jak scenariusz z suspensem.

Nagroda została wręczona 20 listopada podczas Salonu Książki w Montrealu.

[Napisała: Magda]

Niemcy :: komiks w bibliotece :: wieści z przeszłości

Z powodu zawieszenia nie dałem znać o warsztatach, które miały miejsce miesiąc temu w Berlinie. Rzecz wydaje mi się warta odnotowania, zatem poniżej kilka informacji.

26 września na Uniwersytecie Humboldta w stolicy Niemiec z okazji tamtejszej, dziewiątej edycji wydarzenia Comfor odbyły sie jednodniowe warsztaty Comics in Bibliotheken. Moderatorem dyskusji był Peter “Auge” Lorenz (bibliotekarz zajmujący się komiksami oraz rysownik). Wśród poruszanych tematów znalazły się: czym są komiksy? Dlaczego powinny się znaleźć bibliotekach, zarówno publicznych, jak i naukowych? (Jak widać, niektóre tematy są wałkowane nie tylko na polskim gruncie). Gdzie znajdują się obecnie zbiory komiksowe, a także, jak kolekcję można budować? Jak pomagać czytelnikom i czytelniczkom, pragnącym znaleźć informacje o komiksie?

Program spotkania był następujący:

9:00 Uhr Einführung in die Veranstaltung und Vorstellungsrunde – Matthias Harbeck

9:30 Block 1: Einführung ins Medium – Auge Lorenz:
Was ist ein Comic?
Wie grenzt man ihn ab?
Geschichte des Comics

11:00-12:00 Aktuelle Entwicklung – Sebastian Oehler (reprodukt, graphic-novel.info)
Graphic Novel

13:00 Block 2: Comics in Bibliotheken
13-14 Öffentliche Bibliotheken
Constanze Döring (Stadtbibliothek Köln): Bestandsaufbau, -erschließung und -präsentation, Aktionen zum Comic in der Bibliothek [inna prezentacja autorki jest dostępna online: Comics in Öffentlichen Bibliotheken]
14-14:30 Spezialbibliothek
Auge Lorenz: Die Comic-Bibliothek Renate
14.30-15:15 Wissenschaftliche Bibliotheken
Julia Mayer und Anja Harenkamp: Akademischer Sammlungsaufbau am und Katalogisierungsbeispiele aus dem JFK-Institut der FU

15:30-16 Findmittel – Matthias Harbeck

16-17 Beschaffungsmöglichkeiten – Regine Mitternacht (ekz), Auge Lorenz

Informacja i plakat za stroną Comfor.