„Tarzan, Matołek i inni” na Polonie

Osobom zainteresowanym historią komiksu w Polsce nikomu nie trzeba przedstawiać Adama Ruska, pracownika Biblioteki Narodowej, który od dwóch dekad nieprzerwanie wypełnia ogromną lukę w polskich badaniach bibliotekoznawczych i historycznych nad polskimi opowieściami graficznymi.

Jego pierwszą książką, która poświęcona była tej tematyce, była publikacja Tarzan, Matołek i inni, wydana 13 lat temu przez Bibliotekę Narodową. Rusek w tej kanonicznej już pracy postawił sobie za zadanie ukazać narodziny i rozwój cyklicznych historyjek obrazkowych, które ukazały się w międzywojennej Polsce. Autor omówił w niej nie tylko utwory krajowe, ale także zagraniczne, które publikowano w Polsce.

Jak pisał w 2002 roku Artur Długosz: „Książka Tarzan, Matołek i inni jest pochodnią, która ów mrok historii rozświetla, przedstawiając nam niezwykle ciekawe i skomplikowane perypetie komiksu w Polsce międzywojennej. Stanowi zresztą część otwierającą szersze omówienie komiksu w Polsce, zapowiadając kolejne części”. (Recenzja Światło w mroku na portalu Esensja).

Książka jest obecnie trudno dostępna. Dość powiedzieć, że ukazała się w nakładzie bodajże 300 egzemplarzy, co jest normą w przypadku publikacji naukowych.

Tym większą zatem wszystkim miłośnikom historii polskiego komiksu sprawi radość wiadomość, że Tarzan, Matołek i inni są dostępni na Polonie!

Książkę Adama Ruska czytać można :: tutaj ::

:: stąd ::

 

Książka, książka :: Komiks i jego konteksty

Miesiąc temu, 31 lipca, trafiła do sprzedaży nowa naukowa publikacja poświęcona sztuce komiksu. Jest to pokłosie konferencji Komiks wobec zjawisk kultury popularnej, która odbyła się w listopadzie 2012 roku w Poznaniu.

Książka, stanowiąca bardzo ciekawe spektrum spojrzeń na opowieści graficznej, nosi tytuł Komiks i jego konteksty. Ukazała się pod redakcją Michała Traczyka oraz Izoldy Kiec w ramach projektu Instytut Kultury Popularnej (zachęcam do śledzenia ich działań i publikacji).

Z informacji prasowej:

Z artykułów zgromadzonych w tomie przebija wrażliwość na wszelkie zmiany i niuanse rzeczywistości kulturowej, społecznej, politycznej. Ich autorzy wydeptują własne ścieżki, czasem się spotykając, czasem korzystając ze wskazówek i map (różnych metod i inspiracji), każdorazowo eksplorując nowe obszary badań bądź odświeżając to, co już odkryte. Łączy ich doświadczenie – wspólnie bowiem zaznaczają wyraźny punkt na mapie polskiego komiksoznawstwa.

Wydawcą książki jest Instytut Kultury Popularnej – wydawnictwo Fundacji Instytut Kultury Popularnej, powstałej w lutym 2014. Jej celem jest realizacja badań naukowych, projektów edukacyjnych oraz wydawniczych poświęconych kulturze popularnej, która pośredniczy w każdej próbie refleksji dotyczącej rzeczywistości społecznej, wymaga umiejętności rozpoznania zagrożeń, jakie niesie ze sobą przemysł kulturowy, ale i dostrzegania oraz twórczej eksploracji wartości pozytywnych (i w sensie pragmatycznym, i estetycznym).

Spis treści:

I. Wokół teorii i historii komiksu

• Jerzy Szyłak, To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?)
• Wojciech Birek, Po co nam stylistyka komiksu?
• Ksenia Frąszczak, Webkomiks – problematyzacja definicji
• Matylda Sęk, Percepcja miast w komiksach w perspektywie ponowoczesnych wzorów osobowości
• Piotr Klonowski, „Osiedle Swoboda” Michała Śledzińskiego oraz „Sport i Pielęgnacja” Marcina Maciejowskiego – dwa spojrzenia na polską rzeczywistość po-transformacyjną przez pryzmat popkultury
• Tomasz Marciniak, Komiks historyczny w Polsce między dydaktyką a propagandą. Dokonania i perspektywy
• Adam Rusek, „Relax” (1976-1981): krótka historia magazynu komiksowego

II. Komiks wobec innych form kultury

• Magdalena Lachman, Między (dez)aprobatą a inspiracją. O recepcji komiksu w kręgu (około)literackim
• Stefano Damato, Japoński komiks i literatura włoska: „Dantejskie” dzieła Go Nagai-Ego
• Damian Kaja, Komiks amerykański w kontekście telewizji. Prolegomena
  (artykuł do przeczytania :: tutaj :: )
• Paweł Panic, Bijatyka wychodzi poza kadr. Wpływ komiksów na gry z gatunku beat’em up
• Tomasz Misiak, Krótka wariacja na temat wrażliwości komiksowej w filmie animowanym
• Bartłomiej Oleszek, Komiks w teatrze. Od scen radiowych i telewizyjnych do performansu
• Michał Traczyk, Komiks i piosenka – losy osobne, losy bliźniacze?
• Mateusz Torzecki, Rock ilustrowany – historia obwolut z innego wymiaru
• Arkadiusz Adamczuk, Znaczenie inspiracji sztuką w twórczości Milo Manary
• Ewelina Kwiatkowska, Komiks w szkle sparafrazowany

III. Interpretacje

• Paweł Gąsowski, Komiks – zwierciadło kultury w stanie i wobec rewolucji
• Bernadetta Matuszak-Loose, Komiksy o Auschwitz. Forma pamięci kulturowej czy rozrywki?
• Izolda Kiec, Komiks, historia i kobiecość „na wymiar”
• Maria Delimata, Zsazsa Zaturnnah – filipińska intrapłeć w komiksie
• Przemysław Zawrotny, Komiksowa dydaktyka, fabularyzowana biografia czy refleksja o statusie nauki? Rozważania o „Logikomiksie” (artykuł do przeczytania :: tutaj ::)
  
• Natalia Kućma, Niemy krzyk – o obrazie współczesnego świata w komiksie „Bez komentarza” Ivana Bruna
• Przemysław Kołodziej, Kręta droga do piekła (od zeszytu do zeszytu) – „Hellblazer” i forma serialu komiksowego

:: stąd ::

Źródło: Informacja prasowa.

Zajrzyj także na strony patronackie: Zeszyty Komiksowe, Aleja Komiksu, Poltergeist.

Wiedza o kulturze i komiks

Ukazał się najnowszy tom serii Wiedza o kulturze publikowanej przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego:

Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej. Red. Grzegorz Godlewski, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy, Paweł Rodak. Wstęp Agnieszka Karpowicz. Warszawa, WUW, 2014.

Osobnego hasła doczekał się tam również komiks (a także zin). Autorką opracowania jest Joanna Łojas z Zakładu Antropologii Słowa UW (w przypadku hasła o zinach współautorką jest Anna Rogozińska).

W bibliografii hasła o komiksie wymieniono m.in. książki Uberto Eco, Jerzego Szyłaka, Krzysztofa T. Toeplitza, a także 5 stron interenetowych.

I sprostowanie…

… ale jakże miłe.

Prócz wszystkich wymienionych autorów i autorek leksykonu powieści graficznych, wymienić jeszcze trzeba trzynastą autorkę – Kingę Kuczyńską.

A okładkę do leksykonu przygotuje nie kto inny, ale Janek Koza!

Ładnie, ładnie. Bardzo ładnie.

To znaczy, Koza na pewno narysuje brzydko.

I właśnie dlatego bardzo ładnie.

Jeszcze słów kilka o leksykonie powieści graficznych

Wczoraj wrzuciłem krótkiego posta o zapowiadanym leksykonie powieści graficznych Jerzego Szyłaka.

Dziś Maciej Gierszewski podesłał trochę więcej dokładnych informacji.

Zatem:

– wydawcą nowej publikacji będzie Centrala – Mądre komiksy;

– w powstaniu książki udział miało 12 autorów: Jerzy Szyłak, Sebastian Jakub Konefał, Przemysław Zawrotny, Radosław Bolałek, Paweł Sitkiewicz, Przemysław Kołodziej, Michał Traczyk, Agata Włodarczyk, Marta Tymińska, Agnieszka Kiejziewicz, Damian Kaja i Michał Błażejczyk;

– pełen tytuł to: Powieści graficzne. Leksykon;

– dzieło zawierać będzie 144 hasła;

– planowana data premiery: 20 listopada 2013 r.

Jerzy Szyłak o powieści graficznej

Doszły mnie słuchy, że już za chwileczkę, już za momencik ukaże się książka absolutnego polskiego autorytetu w dziedzinie badań nad komiksem – Jerzego Szyłaka.

Publikacja ta będzie poświęcona specyficznej odmianie opowieści obazkowych nazywanej po angielsku graphic novel, co na polski zostało przetłumaczone jako powieść graficzna. Pomimo oporu części środowiska komiksowego (bo „komiks to komiks”) można sądzić, że nazwa ta już się przyjęła i funckjonuje w szerokim obiegu.

Na :: Kolorowych Zeszytach :: można będzie od dziś czytać fragmenty szykowanej do druku książki. Lekturę gorąco polecam.

A książki Jerzego Szyłaka już się nie mogę doczekać.

O komiksie w edukacji czytelniczej dzieci

Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Opolskiego ukazała się właśnie książka Iwony Konopnickiej Edukacja czytelnicza dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Jeden podrozdział (s. 98-112) poświęcony jest roli komiksu w kształtowaniu nawyków czytelniczych małych dzieci.

Dla komiksowych freaków niewiele jest tam nowych informacji, natomiast dla osób, które nadal traktują komiks jako coś nieprzydatnego lub wręcz szkodliwego, warto rzucić okiem. Choćby ze względu na takie uwagi:

„Walory dydaktyczne komiksu polegają na tym, że w kształceniu literackim i kulturalnym, a nawet językowym, komiks ma bardzo wiele do zaoferowania. na lekcjach literatury pomaga w zrozumieniu fikcji literackiej, w wyodrębnieniu i szeregowaniu postaci, uczy zapisu czasu i przestrzeni w obrazie komiksowym, zapoznaje z dialogiem, monologiem, a nawet monologiem wewnętrznym, budzi dzięki ciekawej szacie graficznej różnorodne odczucia, ale przede wszystkim uczy poznawania obrazu – co jest istotne dla rozumienia nie tylko literatury, lecz także wielu innych zjawisk współczesnej kultury”. (s. 106; podrozdział Wykorzystanie komiksu w procesie czytania jest najciekawszy).

Dla osób zbierających wszelkie dane bibliograficzne, odnotowane zostały także dwa artykuliki, które mogą umknąć:

J. Olkusz, Literatura w obrazkach. Utwory komiksowe w ocenie dzieci sześcioletnich, „Wychowanie w Przedszkolu” 10 (2007), s. 6-7.

Joanna Kmieć, Wartości edukacyjne komiksu, „Wychowanie w Przedszkolu”, 10 (2010), s. 25-28.

Z prezentacją książki Iwony Konopnickiej oraz spisem treści można się zapoznać na stronie WUO, czyli :: tutaj ::

Recenzja „Historii Polski w komiksowych kadrach” Justyny Czai

W 43. numerze Rocznika Biblioteki Narodowej z 2012 roku ukazała się obszerna recenzja książki Historia Polski w komiksowych kadrach Justyny Czai z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorem recenzji jest Adam Rusek, wieloletni pracownik Biblioteki Narodowej i wybitny znawca historii polskiego komiksu.

Odnotowuję ten fakt z trzech powodów. Po pierwsze, może on umknąć osobom prowadzącym serwisy komiksowe (nie podejrzewam, by komiksowo śledziło mocno branżowy rocznik wydawany przez BN). Po drugie, książka Justyny Czai jak najbardziej zasługuje na omówienie (recenzja Adama Ruska jest bardzo pochlebna). A po trzecie, by przypomnieć wydaną w 2010 roku przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk monografię Czai. Mimo upływu trzech lat pozycja nie doczekała się omówienia ani recenzji na żadnym ze środowiskowych portali i blogów. Co akurat jest dobrym argumentem w toczącej się dzisiaj na blogu :: Warsztat badacza :: dyskusji na temat długości przyswajania i recepcji tekstów naukowych w humanistyce. Jeśli się nie mylę, podawano jedynie o Historii Polski jedynie noty informacyjne, gdy się ukazała na rynku. Krótką notkę napisał wówczas także Sebastian Frąckiewicz w Tygodniku Powszechnym.

Recenzja Adama Ruska jest zatem pierwszą, tak obszerną reakcją (zawierającą również rzeczowe uwagi i uzupełnienia) na monografię Justyny Czai.

Jedna tylko rzecz mnie w recenzji Adama Ruska rozbawiła, mianowicie ostatni fragment ostatniego zdania: „stanowczo zbyt wiele jest też literówek”. Choć uwaga Ruska jest jak najbardziej na miejscu, wygląda jednak zabawnie, gdy zaraz potem przeczyta się (pasjonującą zresztą) dyskusję Ewy Śnieżyńskiej-Stolot Odpowiedź Krzysztofowi Ożogowi, w której, takie wrażenie we mnie pozostało po lekturze, sporo jest literówek (jakby nie czytał tego tekstu korektor lub redaktor, tylko wpuszczono artykuł przysłany bezpośrednio przez Autorkę). Co oczywiście nie jest winą Adama, ale i tak jest zabawne. Kto jednak wydawał czasopismo (lub cokolwiek) i jest bez grzechu, niech pierwszy robi korektę.

Lekturę recenzji jak i samej książki gorąco polecam.

Ze spisem treści całego 43. numeru „Rocznika Biblioteki Narodowej” można zapoznać się :: tutaj ::

Dawny komiks polski

Wydawnictwo Komiksowe umieściło na youtube wizualizację pierwszego tomu „Dawnego komiksu polskiego”.

Więcej informacji na temat tej bardzo ciekawie zapowiadającej się publikacji można przeczytać na stronie wydawnictwa, czyli :: tutaj ::

Dość rzec, że nad redakcją czuwa Adam Rusek. Jeśli ktoś miał w rękach jego wczesniejsze książki o historii polskiego komiksu ten wie, że można się spodziewać wyłącznie czegoś bardzo dobrego.

A gwoli przypomnienia – warto też zajrzeć na stronę :: Komiksowych Kronik Poznania ::

Biblioteczny komiks :: Agata Matraś

Jak doniósł na facebooku portal Pulowerek – właśnie ukazał się drukiem cykl pasków komiksowych autorstwa Agaty Matraś.

:: Komiks, który wydarzył się naprawdę :: jest web-komiksem o tematyce bibliotekarskiej, publikowanym w każdą środę na wspomnianym Pulowerku.

[ zdjęcie pochodzi z profilu Pulowerka na :: facebooku :: ]

Autorka, jak sama o pisze, jest rysującą bibliotekarką. Pracuje w bibliotece dla dzieci, gdzie zajmuje się animacją czytelnictwa. Prowadzi także własnego bloga :: Gackolandia ::

Przy okazji chciałbym też przypomnieć o innym web-komiksie związanym z bibliotekami, jednak dużo mocniejszym i przeznaczonym zdecydowanie dla czytelników zdystansowanych, czyli :: Człowiek Skurwiel ::